Ποιο είναι το πραγματικό κόστος της ΧΑΠ;
Το 1984 το Υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ υιοθέτησε για πρώτη φορά τη θέση ότι το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία της ΧΑΠ. Με βάση τα στοιχεία που παρέχονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 65 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μέτρια έως σοβαρή ΧΑΠ. Η ΧΑΠ αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Το κάπνισμα ωστόσο δεν είναι επιβλαβές μόνο για τους καπνιστές, αλλά είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τους παθητικούς καπνιστές, όπως απέδειξε ήδη από το 1981 ο καθηγητής Δ. Τριχόπουλος.
Οι θάνατοι από τη νόσο ξεπερνούν τα 3 εκατομμύρια κάθε χρόνο, ποσοστό που αποτελεί το 5% του ποσού των συνολικών θανάτων παγκοσμίως. Σε κρατικό επίπεδο οι νοσούντες με τη νόσο ΧΑΠ έρχονται στις 700.000, ενώ οι μισοί δεν γνωρίζουν. Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι άνδρες νοσούν περισσότερο σε σχέση με τις γυναίκες με ποσοστό 11,4 έναντι του ποσοστού 4,8%, ενώ η εμφάνιση της νόσου είναι συχνότερη στις αγροτικές περιοχές από ότι στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας.
Από αυτούς που διαγνώστηκαν με ΧΑΠ πάνω από το 95% του ποσοστού υπήρξαν καπνιστές ή συνεχίζουν να είναι, ενώ το 50% εξ αυτών συνεχίζει το κάπνισμα. Το πλέον παράδοξο είναι ότι παρά τις προσπάθειες για ενημέρωση των πολιτών από την κοινωνία, όσον αφορά τις καπνού στην υγεία του πληθυσμού, το 25% στις βιομηχανικά αναπτυγμένες περιοχές συνεχίζει να καπνίζει.
Ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται ιδιαίτερα από μια τέτοια κατάσταση, όπως είναι λογικό, καθώς οι ανάγκες για νοσηλεία είναι αυξημένες. Οι συχνές χρήσεις μηχανικού αερισμού, η οξυγονοθεραπεία και οι διασωληνώσεις, αποτελούν μερικές από τις θεραπείες που επιβαρύνουν τον κρατικό μηχανισμό. Οι εισαγωγές σε μονάδες εντατικής θεραπείας και η πιθανή παρακολούθηση από τους ειδικούς είναι τόσο συχνές όσο και αναγκαίες για έναν ασθενή με σοβαρή ΧΑΠ με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ιδιαίτερα ο προϋπολογισμός με τις ακραίες κοστοβόρες διαδικασίες. Στη συνέχεια, ένας πάσχων με ΧΑΠ σε προχωρημένο στάδιο δεν μπορεί να αποδώσει αναλόγως στην εργασία του με αποτέλεσμα να του χορηγούνται άδειες ή ακόμη και απαλλαγή από τα καθήκοντα του λόγου διάγνωσης της αναπηρίας.
Η πρόωρη συνταξιοδότηση αποτελεί ακόμη ένα πιθανό ενδεχόμενο όταν κρίνεται αναγκαίο για έναν ασθενή με ΧΑΠ που δεν μπορεί πλέον να εργαστεί. Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή, η αρχική εμφάνιση της νόσου μπορεί να εξελιχθεί σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, και μάλιστα όχι μόνο μία φορά, με αντίκτυπο στον κρατικό προϋπολογισμό και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, δημιουργώντας μεγάλες δαπάνες και πολλές φορές ελλείμματα.
Η διακοπή του καπνίσματος, κυρίως στην ηλικία των 45 με 50 ετών, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην εμφάνιση της ΧΑΠ, παρόλα αυτά δυστυχώς η αναπνευστική λειτουργία δεν αποκαθίσταται εξ ολοκλήρου. Η διακοπή του καπνίσματος σε οποιαδήποτε ηλικία είναι σημαντική και βοηθάει στη μείωση της εμφάνισης της νόσου ακόμα και όταν αυτό συμβαίνει από ηλικιωμένους. Η διακοπή του καπνίσματος επαναφέρει το ρυθμό απώλειας της αναπνευστικής λειτουργίας στα φυσιολογικά επίπεδα σταδιακά με την πάροδο του χρόνου και μειώνει τη χρόνια παραγωγή βρογχικών εκκρίσεων.
Η καθολική απαγόρευση όλων των διαφημίσεων προϊόντων καπνού και της προώθησής αυτών μέσω χορηγιών απαιτείται για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη εντός πέντε ετών από την στιγμή που θα επικυρώσουν την Σύμβαση – Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (WHO Framework Convention on Tobacco Control). Οι στατιστικές δείχνουν ότι η πλήρης απαγόρευση της διαφήμισης, οδηγεί σε μείωση του αριθμού των ανθρώπων που αρχίζουν ή συνεχίζουν το κάπνισμα καθώς και ότι η απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού και των χορηγιών είναι από οικονομική άποψη ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για τη μείωση της ζήτησης καπνού και κατ’ επέκταση για τον έλεγχο της αγοράς προϊόντων καπνού.
Παρά την ευρεία ευαισθητοποίηση για τις βλαβερές συνέπειες του καπνού, εκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο συνεχίζουν να καπνίζουν καi μόλις το 20 με 30% των καπνιστών επιτυγχάνουν την διακοπή του. Το κάπνισμα είναι ο βασικός παράγοντας για την εμφάνιση της ΧΑΠ, ενώ αποτελεί αιτία νοσηρότητας και θνητότητας. Τέλος προκαλεί σοβαρές βλάβες με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας ζωής και το υψηλό κοινωνικό κόστος, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της ιατρικής περίθαλψης και τη μείωση της οικονομικής παραγωγικότητας. Το ετήσιο κόστος της φαρμακευτικής αγωγής για κάθε ασθενή ξεπερνά τα 300 ευρώ για τον ίδιο τον ασθενή και τα 1.000 ευρώ για το ασφαλιστικό ταμείο.
Πηγές:
Κυρούσης, Δ., 2008. Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) οφείλεται στο κάπνισμα. [Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο στο: https://www.hygeia.gr/xronia-apofraktiki-pneymonopatheia-kai-kapnisma/ [Πρόσβαση 11 07 2024].
Sin DD, Cohen SB, Day A, Coxson H, Paré PD. Κατανόηση των βιολογικών διαφορών στην ευαισθησία στη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια μεταξύ ανδρών και γυναικών. Proc Am Thorac Soc. 2007 Dec;4(8):671-4. doi: 10.1513/pats.200706-082SD. PMID: 18073400.
Laniado-Laborín R. Το κάπνισμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Παράλληλες επιδημίες του 21ου αιώνα. Int J Environ Res Public Health. 2009 Ιαν; 6(1):209-24. doi: 10.3390/ijerph6010209. Epub 2009 9 Ιανουαρίου. PMID: 19440278; PMCID: PMC2672326.