Οι χρόνιες πνευμονοπάθειες όπως είναι η ΧΑΠ, σχετίζονται συχνά με τη μείωση της ικανότητας απόδοσης στην εργασία και αυτό γιατί περιορίζουν – δυσκολεύουν την αναπνευστική λειτουργία. Η δυσκολία αυτή λοιπόν αναγκάζει τον ασθενή να κάνει εκπτώσεις στις δραστηριότητες που ακολουθεί καθημερινά, και όπως είναι αναμενόμενο πτώση στην αποδοτική του ικανότητα επέρχεται και στον τομέα της εργασίας. Ο ρόλος λοιπόν του ιατρού είναι κρίσιμος καθώς πρέπει να προσδιορίσει το ακριβές ποσοστό της εργασιακής δυσκολίας που χαρακτηρίζει έναν ασθενή. Για να μπορέσουμε να έχουμε αποτελέσματα που ανταποκρίνονται καλύτερα στην αλήθεια, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο θεράποντας ιατρός να έχει ολοκληρωμένη και αντιπροσωπευτική εικόνα της κατάστασης περιορισμού που προκαλεί η νόσος στον ασθενή κατά την εργασία του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε πολλές περιπτώσεις το ίδιο το εργασιακό περιβάλλον μπορεί να αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση μιας παρόξυνσης, γι’ αυτό λοιπόν είναι πολύ σημαντικό ο ιατρός να έχει ξεκάθαρη γνώση των συνθηκών εργασίας, όπως και για το είδος αυτής, ώστε να μας δώσει ανάλογες οδηγίες. Εργαζόμενοι όπου η καθημερινή έκθεση σε κάθε μορφής σκόνη είναι έντονη στο περιβάλλον εργασίας τους, αποδεδειγμένα είναι αντιμέτωποι με περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αναπνευστικά προβλήματα. Τομείς και επαγγέλματα που υπάγονται σε αυτήν την κατηγορία αποτελούν η γεωργία, τα λατομία, τα ξυλουργία, οι εξορύξεις, ακόμη οι ελαιοχρωματιστές, εργοστάσια πλαστικών, τα διυλιστήρια κ.α.
Σε αρκετές επιχειρήσεις όπου οι εργαζόμενοι είναι αρκετοί σε αριθμό και το είδος της εργασίας θεωρείται επικίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή, υπάρχει η υποχρέωση πρόσληψης και συστηματικής παρεύρεσης ειδικού επαγγελματία υγείας στο χώρο (νόμος 3850/2010). Ακόμη, πιστοποιημένος τεχνικός ασφαλείας υποχρεούται να επιβλέπει την τήρηση των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων ασφάλειας των εργαζομένων προς αποφυγή ατυχημάτων.
Η εκτίμηση της πτώσης της απόδοσης κατά την εργασία χωρίζεται σε δύο στάδια
Αρχικά θα πρέπει να εκτιμηθεί από τον ειδικό η έκπτωση που εμφανίζει ο ασθενής στην αναπνευστική ικανότητα, δηλαδή να γίνει διάγνωση της παθολογικής συνέπειας, όπως και σταδιοποίηση αυτής. Έπειτα πρέπει να τεθούν οι κανόνες ικανότητας ή μη για εργασία, πράγμα που συνήθως συμβαίνει εμπειρικά, εφόσον δεν υπάρχει κάποια πιστοποιημένη κλίμακα με νομική κατοχύρωση. Σε αρκετές περιπτώσεις η χορήγηση αδείας και η αποχή από τα εργασιακά καθήκοντα του ασθενούς κρίνεται αναπόφευκτη. Ο ασθενής μπορεί να λείψει από τον εργασιακό χώρο για αρκετό καιρό έως ότου ο ιατρός επιτρέψει την επιστροφή του εκ νέου. Η χορήγηση αναπηρικής σύνταξης αποτελεί ακόμη ένα ενδεχόμενο σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, και πάλι βέβαια σύμφωνα πάντα με την γνώμη του ιατρού και ειδικών επιτροπών όπου κρίνεται αναγκαίο. Οι χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες ωστόσο μόνο μετά το τρίτο στάδιο (βλέπε παράγραφο Στάδια), μπορούν να εξελιχθούν περαιτέρω σε αναπνευστική ανεπάρκεια και να αποδώσουν ποσοστά αναπηρίας από 50% έως 70%, και φυσικά όλα αυτά με επιπλέον εξετάσεις και ελέγχους από επιτροπές.
Τέλος έμφαση πρέπει να δοθεί στον χειρισμό της ψυχολογικής κατάστασης του ασθενή. Λεπτοί χειρισμοί χρειάζονται καθώς η κοινωνική απομόνωση αποτελεί μάστιγα σε περιπτώσεις όπου η έκπτωση των σωματικών δυνατοτήτων εμφανίζεται στην καθημερινότητα ενός ασθενούς, και ειδικότερα σε άτομα που βρίσκονται κατά την παραγωγική τους ηλικία. Σε άτομα όπου εμφανίζουν συμπτώματα περιορισμού ικανοτήτων θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για αναπτέρωση του ηθικού με σκοπό τη συμμετοχή στις κοινωνικές δραστηριότητες προς αποφυγή της εσωστρέφειας, ενώ κάθε πρόσφορο μέσο για περαιτέρω κοινωνικοποίηση θα ήταν επιθυμητό.
Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψιν κατά την εκτίμηση της ικανότητας για εργασία
-
Κατηγοριοποίηση των εργασιακών απαιτήσεων ανά θέση εργασίας
-
Εκτίμηση της ισχύουσας κατάστασης των πνευμονικών λειτουργών
-
Διαγνωστικά Τεστ (εκτίμηση καρδιοπνευμονικής κόπωσης)
-
Ιατρικές κατευθυντήριες οδηγίες
-
Υπολογισμός πιθανών παραγόντων (πιθανότητα εμφάνισης παροξύνσεων – προδιάγνωση).
-
Χορήγηση και πιστή τήρηση των επιμέρους θεραπειών
Πηγές:
-
Dhamane AD, Witt EA, Su J. Associations Between COPD Severity and Work Productivity, Health-Related Quality of Life, and Health Care Resource Use: A Cross-Sectional Analysis of National Survey Data. J Occup Environ Med. 2016 Jun;58(6):e191-7. doi: 10.1097/JOM.0000000000000735. PMID: 27206123.
-
DiBonaventura Md, Paulose-Ram R, Su J, McDonald M, Zou KH, Wagner JS, Shah H. The impact of COPD on quality of life, productivity loss, and resource use among the elderly United States workforce. COPD. 2012 Feb;9(1):46-57. doi: 10.3109/15412555.2011.634863. PMID: 22292597.
-
Rai KK, Adab P, Ayres JG, Siebert WS, Sadhra SS, Sitch AJ, Fitzmaurice DA, Jordan RE; BLISS research team*. Factors associated with work productivity among people with COPD: Birmingham COPD Cohort. Occup Environ Med. 2017 Dec;74(12):859-867. doi: 10.1136/oemed-2016-104014. Epub 2017 Sep 12. PMID: 28899966.
-
Yelin E, Katz P, Balmes J, Trupin L, Earnest G, Eisner M, Blanc P. Work life of persons with asthma, rhinitis, and COPD: a study using a national, population-based sample. J Occup Med Toxicol. 2006 Feb 2;1:2. doi: 10.1186/1745-6673-1-2. PMID: 16722563; PMCID: PMC1436006.