Σπιρομετρική σταδιοποίηση της ΧΑΠ.
Με βάση τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης , που αποτελεί την κύρια μέθοδο διάγνωσης της νόσου, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ταξινομείται σε τέσσερα στάδια κατά την GOLDCOPD. Από τα αποτελέσματα που μας επιστρέφει η σπιρομέτρηση, συγκεκριμένα παρατηρούμε την τιμή της FEV1 και της FVC.
Τί είναι λοιπόν αυτές οι τιμές και τι μας δείχνουν;
FEV1 Forced Expiratory Volume 1 : Έτσι ονομάζεται η ποσότητα αέρα που μπορεί να εκπνεύσει ένας πνεύμονας στο 1ο δευτερόλεπτο μιας βίαιης-απότομης εκπνοής (έπειτα από μία βαθιά εισπνοή), και υπολογίζεται σε λίτρα.
Στην περίπτωση ατόμων με φυσιολογικούς, υγιείς πνεύμονες, όταν εκπνέουν με δύναμη, το μεγαλύτερο ποσοστό του αέρα που υπάρχει μέσα στους πνεύμονες εκπνέεται μέσα σε ένα δευτερόλεπτο ενώ σε έναν πάσχοντα δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο, γιατί εξαιτίας της βλάβης που υπόκεινται οι πνεύμονες, οι ασθενείς χρειάζονται περισσότερο χρόνο από ένα δευτερόλεπτο για να εκπνεύσουν τον αέρα. Σε ανθρώπους με υγιείς πνεύμονες ο Εκπνευστικός Όγκος Αέρα αποτελεί το 70% της Ζωτικής Χωρητικότητας ενώ όταν ο εκπνευστικός Όγκος Αέρα είναι μικρότερος του 70% της Ζωτικής Χωρητικότητας ποσοστό που οδηγεί στη διάγνωση της ΧΑΠ σε ασθενείς με συμβατά συμπτώματα και ιστορικό, αλλά ταυτοχρόνως οδηγεί και στην ταξινόμησή της.
FVC Forced Vital Capacity : Έτσι ονομάζεται η δυναμική χωρητικότητα των πνευμόνων. Είναι ο συνολικός όγκος του αέρα που μπορεί να εκπνεύσει ένας πνεύμονας σε μία βίαιη εκπνοή (έπειτα από μία βαθιά εισπνοή) και υπολογίζεται σε λίτρα.
Έτσι λοιπόν έχουμε από τη σταδιοποίηση κατά GOLD, όσο μεγαλύτερη είναι η απόφραξη και ο περιορισμός ροής του αέρα στους πνεύμονες, τόσο μικρότερος είναι ο Βεβιασμένος Εκπνευστικός Όγκος Αέρα, και όσο η κατάσταση υγείας του ασθενούς επιδεινώνεται, η τιμή του μειώνεται συνεχώς. Έτσι, σύμφωνα με τις τιμές που προκύπτουν από το πηλίκο FEV1/FVC, έχουμε τα εξής στάδια για τη ΧΑΠ.
α) ΗΠΙΑ Στάδιο 1
FEV1/FVC <0,7 (μετά από βρογχοδιαστολή) Με FEV1 ≥ 80% της φυσιολογικής τιμής¨.
β) ΜΕΤΡΙΑ Στάδιο 2
FEV1/FVC <0,7 (μετά από βρογχοδιαστολή) Με FEV1 μεταξύ 50 και 80% της φυσιολογικής τιμής. 50%≤ FEV1 < 80%
γ) ΣΟΒΑΡΗ Στάδιο 3
FEV1/FVC <0,7 (μετά από βρογχοδιαστολή) Με FEV1 μεταξύ 30 και 50% της φυσιολογικής τιμής. 30%≤ FEV1 < 50%
δ) ΠΟΛΥ ΣΟΒΑΡΗ Στάδιο 4
FEV1/FVC <0,7 (μετά από βρογχοδιαστολή) Με FEV1 μικρότερη από 30% της φυσιολογικής τιμής. FEV1<30%
– Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες της GOLD, οι ασθενείς με ΧΑΠ ταξινομούνται σε ομάδες Ομάδα Ασθενών Α , Ομάδα Ασθενών Β, Ομάδα Ασθενών C, Ομάδα Ασθενών D και η κατηγοριοποίηση γίνετε με βάση:
1) Σπιρομετρικά κριτήρια που προκύπτουν από τον παραπάνω τρόπο μέτρησης (η τιμή του FEV1 είναι πάντα μετρημένη μετά τη βρογχοδιαστολή).
2) Τον αριθμό των παροξύνσεων της νόσου που εμφανίζει έναν ασθενή ανά έτος.
3) Τα σύνοδα συμπτώματα που αναφέρουν οι ασθενείς.
Αναλύτικές πληροφορίες για τις ομάδες κατηγοριοποίησης κατά GOLD θα βρείτε στην ενότητα <<Κλίμακες Αξιολόγης>>.
Tι είναι η κλίμακα mMRC και CAT;
Η κλίμακα mMRC (Modified British Medical Council questionnaire) αποτελεί εργαλείο υποκειμενικής εκτίμησης του αισθήματος δύσπνοιας, ενώ το σκορ CAT (COPD Assessment Test) (φυσιολογικές τιμές < 10) βοηθά στην εκτίμηση της επίδρασης που έχει η ΧΑΠ στην ευεξία και την καθημερινή ποιότητα ζωής των ασθενείς (εκτίμηση των ημερήσιων συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη ΧΑΠ).
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην ενότητα <<Κλίμακες Αξιολόγησης >> καθώς και εικόνες τόσο της κλίμακας mMRC όσο και του ερωτηματολογίου CAT όπως αυτές χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.
Όπως είναι εμφανείς η σταδιοποίηση της Χ.Α.Π. με βάση την κλίμακα GOLD αποτελεί ένα εργαλείο που βοηθάει στην προσπάθεια των επαγγελματιών υγείας να ομαδοποιήσουν ασθενείς που πάσχουν από Χ.Α.Π. με απώτερο σκοπό την καλύτερη διαχείριση για τη βελτίωση τόσο της υγείας τους όσο και της ποιότητας ζωής τους με βάση τη δριμύτητα της νόσου. Η διαδικασία αυτή εμφανίζει αρκετά πλεονεκτήματα, δίνοντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να κατανοήσουν τη νόσο καλύτερα, και στους επαγγελματίες υγείας σιγουριά ώστε να προτείνουν έναν αποτελεσματικότερο τρόπο αντιμετώπισης της νόσου. Παρέχει ακόμη στους ασθενείς την ευκαιρία να οργανώσουν την καθημερινότητά τους και να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο.
Ενώ λοιπόν η ταξινόμηση κατά GOLD μπορεί και παρέχει όλες τις διευκολύνσεις τόσο σε ασθενείς όσο και σε επαγγελματίες υγείας, δεν μπορεί να προβλέψει τα επιμέρους συμπτώματα και να υπολογίσει το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών, και αυτό γιατί υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες, πέραν της απόφραξης των αεραγωγών, που εμποδίζουν την αναπνευστική διαδικασία και επηρεάζουν το προσδόκιμο επιβίωσης, όπως το κάπνισμα, και επιπλέον προβλήματα υγείας όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η διατροφή και η παχυσαρκία, καθώς και η φυσική κατάσταση των ασθενών. Όλα αυτά λοιπόν αποτελούν παράγοντες που επιβαρύνουν την κατάσταση της υγείας των ασθενών και αναλύονται παρακάτω στην καρτέλα Αίτια.